الفاظ و القاب و عناوین در حوزه علم قابل توسعه بوده و بعضاً به علت تبلیغات، تشریفات یا علل دیگر به افرادی که واجد آن علم نیستند اعطا میشود. زیاد از رسانهها شنیده میشود که به فلان شخص سیاسی دکترای افتخاری اعطا شد. اعطای دکترای افتخاری در دانشگاههای داخل و خارج از کشور به مسؤولین داخلی و خارجی امری طبیعی بوده و موجب حیرت و تعجب کسی نمیگردد. اما عناوین و مدارک حوزه دین باید در موضوع له خود به کار گرفته شود و از استفاده نابجای آنها پرهیز شود. و اعطای آنها به صورت تشریفاتی یا تبلیغاتی خطای بارز و جبرانناپذیر است. یکی از مراتب ارزشمند حوزه دین «اجتهاد» است و کسانی که متصف به این صفت میشوند به آنها «آیتا...» گفته میشود و بهواسطه شرکت مداوم و مستمر در دروس حوزه و تدریس طولانی مدت درسهای خارج فقه و اصول و یا حداقل گذراندن یک دوره خارج فقه و اصول درصورتی که فرد خوش استعداد باشد، میتواند منجر به اجتهاد و عنوان «آیتا...» شود. برای کسانی که در حوزه علمیه قم ممارست و مداومت بر دروس حوزه نداشتند، امکان دستیابی به اجتهاد بسیار مشکل است. متأسفانه برخی تصور کردهاند کسی که ریاست عالیه دارد ولی مراتب حوزوی را طی نکرده باشد، به او عنوان «آیتا...» میدهند. این خطای بارز از عوامالناس عجیب نیست، ولی از خواص انتظار بیشتری میرود. عدهای از خواص بهخاطر برخی از اغراض سیاسی از این عنوان برای رجال سیاسی غیرحوزوی استفاده میکنند که این عمل آنان باعث حیرت و تعجب بسیاری از دینمداران گردیده است. استفاده از عنوان «آیتا...» برای برخی از اشخاص که شایستگی اجتهاد حوزوی را ندارند، موجب بدعت و ضلالت و گمراهی مردم میشود. چون نظر غیرکارشناسی آنها را، بهعنوان نظر دین تلقی کرده و از رسانهها و مطبوعات و بعضاً محققین و دانشگاهیان از این نظر در تحقیقات خویش استفاده میکنند و زمینه انحراف مردم از دین را فراهم مینمایند. اگر امروز مقام اجتهاد و عنون «آیتا...» را برای مقام معظم رهبری به کار میبرند بهواسطه ممارست و مداومت ایشان به دروس حوزه و تدریس خارج فقه ایشان میباشد که به اعتراف دوست و دشمن درس خارج فقه معظمله حتی در دوران رهبری ایشان کمنظیر است و در ایام تحصیل، تعطیل نشده است.
حضرات آیات فاضل، مشکینی، بهجت، جوادی آملی و... با حضور در حوزه و ممارست و مداومت بر دروس فقه و اصول توانستند متصف به این عنوان شوند. لذا کسانی که سالهای سال از حوزه فاصله گرفتند یا قریب به 40 سال به حوزه و دروس حوزه ممارست نداشتند، نباید از عنوان مقدس «آیتا...» برای آنها استفاده شود و جالب اینجا است که یکی از روزنامهها به علت عدم استفاده صدا و سیما از عنوان «آیتا...» برای یک رجل سیاسی، گلهمند شده و خواهان استفاده از عنوان «آیتا...» برای آن شخص شده است. غافل از اینکه این رسانه فکر کرده است که عنوان «آیتا...» همچون دکترای افتخاری، تبلیغاتی است و میشود در هرجا که خواستند به کار ببرند.
نوسنده:حسین خلیل آبادی